દ્રષ્ટિકોણ 103: એન્ટિબાયોટિક રેઝિસ્ટન્સ

મિત્રો શનિવારે પ્રકાશિત થતી દ્રષ્ટિકોણ કોલમ ઉપર હું, દર્શના વારિયા નાડકર્ણી તમોને આવકારું છું. આ કોલમ ઉપર આપણે જુદા જુદા વિષયો ઉપર નવી માહિતી અથવા નવા દ્રષ્ટિકોણ થી ચર્ચા કરીએ છીએ.  ગયા અંકે આપણે એન્ટિબાયોટિક વિષે થોડી વાતો કરી http://bit.ly/2UfPJU5 .  આ અંકે આપણે એન્ટિબાયોટિક પ્રતિકાર (રેઝિસ્ટન્સ) ઉપર ચર્ચા કરીએ. 

 

એન્ટિબાયોટિક દવા વિષે વાત કરતા આપણે નોંધેલ કે આ દવાની શોધ દુનિયા સ્વાસ્થ્ય ની બાબતે અને મ્ર્ત્યુ ના દર માં ઘટાડો કરવામાં એકદમ મહત્વપૂર્ણ શોધ ગણાય છે. પરંતુ અજ્ઞાનતા અને ગેર ઉપયોગ ને લીધે એન્ટિબાયોટિક રેઝિસ્ટન્સ વધવાને લીધે દુનિયાના સ્વાસ્થય માટે મોટું જોખમ ઉપસ્થિત થઇ રહ્યું છે. 

 

હમણાં ભારતમાં વસ્તી મારી બહેનપણી એ મને કહ્યું કે તેની બાજુમાં રહેતા ભાઈ ને થોડી ઉધરસ આવવા લાગી અને તેમને હોસ્પિટલ માં લઇ ગયા અને ત્યાં ટીબી ના રોગ નું નિદાન થયું અને હવે કોઈ પણ દવાથી તેમનો ટીબી કાબુમાં આવી શકતો નથી. તેણે મને પૂછ્યું કે આવું બની શકે, દુનિયા માં આટલી જોરદાર દવાઓ છે અને કોઈ દવા અસર ન કરે તેવું કેમ બની શકે? એવું બની જ રહ્યું છે. માત્ર ટીબી જેવા રોગ નહિ, પરંતુ ન્યુમોનિયા, ગોનોર્રહિયા, સાલ્મોનેલોસિસ જેવા ચેપી રોગો જે એન્ટિબાયોટિક દવા લેવાથી તુરંત કાબુમાં આવી જતા હતા તે હવે ભારે માં ભારે એન્ટિબાયોટિક લેવા છતાં કાબુમાં આવતા નથી. અને દુનિયા માં તેને લીધે સ્વાસ્થ્ય માટેનો ખર્ચ વધી રહ્યો છે. એન્ટિબાયોટિક રેઝિસ્ટન્સ ને લીધે લોકોને હોસ્પિટલ માં વધારે સમય માટે રહેવાની જરૂર પડે છે, અને વધુ અસરકારક અને મોંઘી એન્ટિબાયોટિક વાપરવાની જરૂર પડે છે. અને તેમ છતાં મ્ર્ત્યુ ના દર માં વધારો થયો છે.  તો તેમ કેમ? 

 

એન્ટિબાયોટિક શરીર ને નુકશાનકારક બેકટીરિયા ને નાબૂદ કરવા માટે ઉપયોગ માં લેવાય છે. પરંતુ આ બેકટીરિયા જયારે દવા કરતા વધુ શક્તિશાળી બની જાય છે ત્યારે કોઈ પણ દવા તેમના ઉપર અસર નથી કરી સકતી.  

 

કઈ રીતે આપણે એન્ટિબાયોટિક નો ગેરઉપયોગ કરીએ છીએ. 

પહેલ વહેલા તો એન્ટિબાયોટિક લેતા પહેલા બેકટીરિઅલ ઇન્ફેક્શન જ છે તેનું ચોક્કસ નિદાન જરૂરી છે. હું નાની હતી ત્યારે મને ગળું દુખે કે હું તુરંત એન્ટિબાયોટિક લઇ લેતી. પરંતુ શરૂઆત માં માત્ર વાઇરલ ઇન્ફેક્શન હોઈ શકે અને તેના ઉપર એન્ટિબાયોટિક અસર કરતી નથી. તેને માટે બીજી રીતે આરામ લઇ અને તે ઇન્ફેક્શન તેની મેળે કાબુમાં આવે તે માટે મારે રાહ જોવી જોઈએ. ડોક્ટરોએ એન્ટિબાયોટિક નું પ્રિસ્ક્રિપશન આપતા પહેલા બેકટીરિઅલ ઇન્ફેક્શન જ છે તેનું નિદાન કરવું જોઈએ. બિન જરૂરી રીતે લેવાથી તેની આડ અસર જ નહિ પરંતુ જરૂર સમયે તેની અસર થવી જોઈએ તે ઓછી થઇ જાય છે. 

 

એન્ટિબાયોટિક એવી દવા નથી કે બે વાર લેવાથી સારું લાગે એટલે તેને બંધ કરી દેવાની. પૂરો કોર્સ કર્યા વગર તેને વચ્ચે થી બંધ કરી દેવાથી બધાજ બેક્ટિરિયા શરીર માંથી નાબૂદ થતા નથી. આપણને સારું લાગે પરંતુ એકદમ શક્તિશાળી બેક્ટિરિયા બચી જાય છે. ધીમે ધીમે તે પાછું પોતાની શ્રેષ્ઠતા જમાવે છે. તેનું નવું જેનેરેશન પણ વધુ જોરદાર જન્મે છે. તે બેકટીરિયા ઉપર એન્ટિબાયોટિક ઓછી અને ઓછી અસર કરવા લાગે છે. એવું બની શકે કે તે વ્યક્તિ પોતે યુવા ઉમર માં હોય અને તે બેકટીરિયા તેને નુકશાન ન કરી શકે પણ તે બેકટીરિયા તેના સંપર્ક માં આવતા બાળક અથવા વૃદ્ધ ના શરીર માં ઘૂસીને પ્રલય મચાવી શકે. 

 

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગનિઝેશન ની ચેતવણી મુજબ જેમ જેમ એન્ટિબાયોટિક ની અસર ઓછી થતી જશે તેમ તેમ આપણે ફરી પાછા ફ્લેમિંગ પહેલા ના યુગ માં જઈ રહ્યા છીએ જ્યાં લોકો નું સરેરાશ આયુષ્ય હતું 47 વર્ષ અને બાળકો અને વૃધ્ધો નાના નાના ચેપી રોગ કાબુમાં ન આવવાને લીધે મ્રત્યુ ને શરણ થતા હતા. 

 

તો આપણે બધાયે એન્ટિબાયોટિક ના સદુપયોગ માટેની જવાબદારી લેવાની જરૂર છે. 

દ્રષ્ટિકોણ 102: એન્ટિબાયોટિક દવાની મહત્વપૂર્ણ શોધ અને તેનો ગેરઉપયોગ

મિત્રો, શનિવારે પ્રકાશિત થતી દ્રષ્ટિકોણ કોલમ ઉપર હું દર્શના વારિયા નાડકર્ણી તમોને આવકારું છું. અત્યારે કોરોનાવાઈરસ ખુબ ચર્ચાઈ રહ્યું છે ત્યારે આપણે એન્ટિબાયોટિક દવા ઉપર થોડી ચર્ચા કરીએ। સૌથી પહેલા તો એ કે કોઈ પણ વાઇરસ ઉપર એન્ટિબાયોટિક દવા કામ કરતી નથી. એન્ટિબાયોટિક દવા માત્ર બેકટેરિયા ઉપર કામ કરે છે. તેથી જ એન્ટિબાયોટિક્સ ને એન્ટિબેકટીરિઅલ તરીકે પણ ઓળખાય છે કેમ કે તે ખાસ બેકટીરિયા ઉપર કામ કરે છે. આ શક્તિશાળી દવાઓ શરીર ના ખરાબ બેકટીરિયા નો નાશ કરે છે અને બેકટીરિયા દ્વારા શરીર માં થતા રોગો ઉપર કાબુ લાવે છે. વાઇરસ થી થતા રોગો (જેમકે શરદી, ઘણી જાતની ઉધરસ અને ફલૂ) ઉપર એન્ટિબાયોટિક્સ કામ નથી કરતી।

એલેક્ષાંડર ફ્લેમિંગ નામના વૈજ્ઞાનિકે પહેલ વહેલી પેનિસિલિન નામના એન્ટિબાયોટિક ની શોધ 1928 માં કરી. દાક્તરી ભણ્યા પછી સ્ટેફીલોકોક્સ નામના બેકટીરિયા ઉપર કામ કરતા ફ્લેમિંગે નોંધ કરી કે એક વાર કોઈક ફૂગ વળવાથી પેટ્રી ડીશ માં ના બેકટીરિયા નો નાશ થયો. બીજા કોઈ હોય તો કામ બગડી ગયા નો અફસોસ કરે અને વધુ સાફ કરીને કામ શરુ કરે. પણ ફ્લેમિંગે આ ફૂગ બીજા બેકટીરિયા ની ડીશ ઉપર લગાડી અને તેમાં પણ બેકટીરિયા નો નાશ થયો. તેણે ત્યાર બાદ કરેલું કે બીજા દિવસે તે ઉઠ્યા ત્યારે તેણે એમ તો વિચારેલ જ નહિ કે બેકટીરિયા જે શરીર માટે કાતિલ બને છે તેને નાશ કરવાની દવાની તે શોધ તે ખુદ કરશે. પણ થયું તેવું જ. તેણે આ ફૂગ ને નામ આપ્યું પેનિસિલિન જીનસ।

બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમ્યાન ફ્લેમિંગ ના વિદ્યાર્થીઓ એ આ દવાનું સામુહિક ઉત્પાદન શરુ કર્યું। અને 1945 માં ફ્લેમિંગ ને આ શોધ માટે નોબેલ પ્રાઈઝ આપવામાં આવી. ટાઈમ મેગેઝીને તેને 20મી સદીના સૌથી મહત્વપૂર્ણ માણસ નું બિરુદ આપ્યું અને તેને 30 હોનારરી ડિગ્રીઓ અને કેટલાય ઇનામો આપવામાં આવ્યા છે. તે પછી તો બીજા ઘણા વૈજ્ઞાનિકોએ બીજા ઘણા એન્ટિબાયોટિક્સ જે જુદા જુદા બેકટીરિયા ઉપર અસર કરે છે તેની શોધ કરી છે.

હું નાની હતી ત્યારે મને ઘણી વખત ગળા માં દુખાવો થતો અને ડોક્ટર એન્ટિબાયોટિક નું પ્રિસ્ક્રિપશન આપતા. તે વિષે વધુ વાતો કરતા પહેલા કહીશ કે, એન્ટિબાયોટિક ની શોધ થતા પહેલા તેવા નાના નાના રોગ માં કેટલાયે બાળકો નાની ઉમર માં જ ખલાસ થઇ જતા. 20મી સદી ની શરૂઆત પહેલા ચેપી રોગો બાળકોના અને વૃધ્ધોના મૃત્યુ માટે જવાબદાર ગણાતા। સરેરાશ આયુષ્ય તે સમયે 47 આસપાસ હતું અને વધુ ગંદકી વાળી રહેવાની જગ્યાઓમાં ખુબજ ઓછું સરેરાશ આયુષ્ય હતું। પરંતુ ફ્લેમિંગ ના સંશોધન પછી તે વાસ્તવિકતા બદલાય ગઈ. ધીમે ધીમે અમેરિકા જેવા દેશોમાં સરેરાશ આયુષ્ય 80 ને પહોંચવા આવ્યું અને ચેપી રોગોથી મરવાને બદલે બિન ચેપી રોગો દ્વારા મૃત્યુ થવાનો દર વધી ગયો.

મેં આગળ કહ્યું તે પ્રમાણે હું સમજી ગઈ હતી કે મને ગાળામાં દુખાવો થાય ત્યારે મને એન્ટિબાયોટિક લેવાની જરૂર પડે છે. તે પછી તો મેં ડોક્ટર પાસે જવાનુંજ છોડી દીધું। ઘરમાં મારી મમ્મીને પણ કહેતી નહિ. ગાળામાં દુખે એટલે નીચે ચાલીને હું એન્ટિબાયોટિક ની બે ચાર ગોળી લઇ લેતી અને સારું લાગે એટલે લેવાનું બંધ. અજ્ઞાનતા માં રહીને આ રીતે એન્ટિબાયોટિક રેઝિસ્ટન્સ વધારીને મેં મારા શરીરને જ અતિશય નુકશાન નથી પહોચાડ્યું પરંતુ તે સાથે સાથે દુનિયાભર માં નુકશાન કર્યું છે અને ઘણા લોકોએ અજ્ઞાનતામાં રહીને જે રીતે આવા શક્તિશાળી એન્ટિબાયોટિક્સ નો ગેર ઉપયોગ કર્યો છે તેથી દુનિયાભરમાં મોટી સમસ્યા ઉપસ્થિત થઇ રહી છે. તે એન્ટિબાયોટિક રેઝિસ્ટન્સ વિષે અને સેપ્સિસ વિષે આવતા અઠવાડિયાઓ માં વધુ વાતો કરીશું।

મારો બ્લોગ ગમે તો 3200 વ્યક્તિઓ જોડે તમે પણ ફોલો કરી શકો છો અથવા બ્લોગ ની નીચે લાઈક નું બટન પ્રેસ કરો અથવા બ્લોગ ની ઉપર 5 સ્ટાર લાઈટ થયા પછી પ્રેસ કરીને બ્લોગ ને 5 સ્ટાર રેટિંગ આપી શકો છો. તમારી કોમેન્ટ પણ જરૂર મુકશો. હું બધીજ કોમેન્ટ્સ ખુશી થી વાંચું છું.

દ્રષ્ટિકોણ 101: માર્ક ટ્વેઇન ની સફર

 

મહિનાના બીજા અથવા ત્રીજા શનિવારે આ કોલમ પ્રકાશિત થશે અને તેમાં જુદા જુદા વિષયો ઉપર અને વિવિધ દ્રષ્ટિકોણ થી વાતો થશે. તો આજે એક નવા વિષય ઉપર વાતો કરીએ.  આ પહેલાના દ્રષ્ટિકોણ વિષય ઉપર મારા 51 લેખ શબ્દોનું સર્જન બ્લોગ ઉપર સમાપ્ત થયા છે. મારા અને બીજા અન્ય લેખકોના લેખ ત્યાં વાંચવા મળશે. 

 

જીવન માં આપણે કૈંક ને કૈંક  શોધતા હોઈએ છીએ. કોઈકને પ્રેમ ની શોધ હોય તો કોઈક નું જીવન  પૈસા, નામના કે મોક્ષ મેળવવાની શોધ માં વીતે। તે પ્રમાણે હેન્રી મિલર ના કહેવા અનુસાર લેખન ને પણ એક શોધ ની સફર માની શકાય. ઉપરાંત મિલર કહે છે કે લેખક લખવાના કાર્ય માં એક માર્ગ અપનાવે છે પણ આખરે લેખક પોતે જ એક માર્ગ બની જાય છે. આ તેમણે લેખન ઉપર ખુબ જ વિચારવાલાયક અને ઉમદા વાત કહી છે. 

 

આજે તેમણે કહેલ વાત ને લઈને એક ખુબ જાણીતા લેખક વિષે થોડી વાત કરવા માંગુ છું. માર્ક ટ્વેઇન અમેરિકા ના ખુબ મોટા લેખક અને તે ઉપરાંત પ્રકાશક, ઉદ્યોગ સાહસિક, વિનોદી, અને રમૂજ કરાવનાર વ્યક્તિ તરીકે જાણીતા છે. અલબત્ત, તેમના વિષે  કહેવાયું છે કે તે આ દેશમાં સૌથી વધુ રમુજી વ્યક્તિ છે. વિલિયમ ફોકનર, જેમને લેખન માટે નોબેલ પ્રાઈઝ મળેલી છે તેમણે માર્ક ટ્વેઇન વિષે કહેલું કે ટ્વેઇન “અમેરિકન લેખન સાહિત્યના પિતા સમાન છે”.

 

આ દેશના ઉમદા નસીબ હતા કે ટ્વેઇન ને લેખન સાથે સફર નો પણ શોખ હતો. તેમણે થોડો સમય મિસિસિપી નદી ઉપર કામ કરવામાં વિતાવેલ।  સેમ્યુઅલ ક્લેમેન્સ નામે જન્મેલ તેમણે તેમનું માર્ક ટ્વેઇન ઉપનામ આ નદી ઉપરજ અપનાવ્યું। માર્ક ટ્વેઇન ઉપનામ નો અર્થ છે કે જયારે બોટ 12 ફૂટ ઊંડા પાણી ઉપર હોય તે માર્ક ને માર્ક ટ્વેઇન કહેવાય છે અને તેટલી ઊંડાઈ બોટ માટે સુરક્ષિત ગણાય છે. 

 

મિસિસિપી નદી મિનેસોટા થી નીકળીને 2320 માઈલ, અમેરિકા ના 10 સ્ટેટ માંથી વહીને અંતે  ગલ્ફ ઓફ મેક્સિકો માં ઠલવાય છે. આ નદી ઉપર ટ્વેઈને બોટ ચલાવતા બારીકાઈથી નદીના કિનારે રહેતા લોકો અને તેમની રહેણીકહેણી નું નિરીક્ષણ કર્યું। તેમના વિચારોમાં પણ બદલાવ આવ્યો અને તેમના લેખન દ્વારા વાચકોને અમેરિકાની સાંસ્કૃતિક લેન્ડસ્કેપ વિષે જાણવા મળે છે. 

 

ટ્વેઈને કહેલું કે “મુસાફરી પૂર્વગ્રહ માટે જીવલેણ છે”. તેનો મતલબ કે તમે સફર કરતા, વિવિધ લોકો ના સંપર્ક માં આવો અને તેમના વિષે જાણો અને સંબંધ કેળવો, તે સાથે સાથે તમારું દ્રષ્ટિકોણ પણ વિકસે છે અને કોઈજ પૂર્વગ્રહ ટકી શકતા નથી. ટ્વેઇન ના લખાણ માં નદી કિનારે વસતા અને નદી ઉપર કામ કરતા પાઇલોટ,  ખેડૂતો, તેમની પત્નીઓ, જુગારીઓ, નેટિવ અમેરિકનો, બ્લેક અમેરિકનો, મોટા ઝાડ કાપનાર લમ્બરજેક્સ વગેરે નો ઉલ્લેખ છે અને તેમના જીવન વિષે  જાણવા મળે છે. 

 

સાલ 1985 માં ટ્વેઇન ની મશહૂર નવલકથા “ધ એડવેન્ચર્સ ઓફ હક્લબેરી ફિન” પ્રસિદ્ધ થઇ. ટુંકાણ માં ભૂમિકા કહું તો હક નામના છોકરા ઉપર દયા ખાઈને મિસ ડગ્લાસ તેને ઘરે લઇ ગઈ. હક ની મુલાકાત ત્યાં જિમ કરીને એક  સ્લેવ (ગુલામ)સાથે થઇ. તે સમયે આ દેશમાં મોટા બદલાવ ની હવા ફૂંકાઈ રહી હતી અને બ્લેક અમેરિકનો આઝાદી મેળવવા માટે દક્ષિણ માંથી તેમના મલિક ને છોડીને ઉત્તર તરફ પ્રયાણ કરતા હતા. જીમે પણ તેની માલકણ બાઈને છોડીને ઉત્તર તરફ ભાગવાનો નિર્ણય કર્યો અને હક તે સફર માં જિમ સાથે જોડાયો। આ સફર માં હક અને જિમ વિખુટા પડી ગયા, ફરી મળ્યા અને તેઓએ સાહસ ખેડ્યાં અને વિરોધીઓનો સામનો કર્યો। 

 

આમ જોઈએ તો આ એક બાળવાર્તા છે. પણ તેનું અર્થઘટન કરતા વિવેચકો કહે છે કે ટ્વેઈને પોતે તેમના જીવનકાળ દરમિયાન નિરીક્ષણ કરીને જોયેલ સમાજના વિવિધ પાસાઓ ને રમૂજી રીતે વણી લીધા છે. તેટલુંજ નહિ પણ વારંવાર હક ને સત્ય અને જૂઠ, આડંબર અને પ્રામાણિકતા જેવા સિદ્ધાંતો વચ્ચે થી પસાર થઇ ને પોતાનો માર્ગ  કાઢવાનો હોય છે. જેમ કે એકવાર હક કહે છે “પપ્પા હંમેશાં કહેતા હતા કે જો તમે પાછી આપવાના હો તો શાંતિથી કોઈની વસ્તુઓ ઉધાર લઈએ છીએ તેમ માની ને લઇ લેવામાં કોઈ હાનિ નથી. પરંતુ માલકણ કહે છે કે કોઈને પૂછ્યા વિના કંઈપણ લેવું તે ચોરી કર્યા બરોબર જ છે”. ગરીબ અને અશિક્ષિત હક નું પાત્ર આ રીતે સફર કરતા અને જિંદગીના વિઘ્નોમાંથી પસાર થતા થતા ઘડાય છે અને વાસ્તવિક સફર સાથે આ તેના જીવનના સિદ્ધાંતો ની શોધ ની પણ સફર છે.  આ લખાણ માં માર્ક ટ્વેઈને તેમની સફર, તેમણે મિસિસિપી નદી ઉપર માણેલ મોજ, અને નદીનું આબેહૂબ વર્ણન તો કર્યું જ છે. પણ સાથે સાથે આ લેખન માં તેમણે જીવન ના સિદ્ધાંતો જે જિંદગીને એક નિશ્ચિત દિશા બતાવે છે તેમને પણ અનોખી ખૂબી થી વણી લીધા છે. 

 

હેન્રી મિલરે કહેલું કે – “કોઈ પણ સફર નું લક્ષ્ય એક સ્થાને પહોંચવાનું નથી હોતું પરંતુ સફર નું મહત્વ એક નવી દ્રષ્ટિ અપનાવવાનું હોય છે”. અને તેમના કહેવા અનુસાર લેખક માહિતી તો પીરસે જ છે પરંતુ ઘણીવાર તે માહિતીને નોલેજ અને વિઝડમ માં બદલાવવાની કોશિશ કરે છે. માર્ક ટ્વેઈને માહિતી સાથે અને રમૂજ સાથે અમેરિકાને ઘણું શાણપણ (વિઝડમ) આપ્યું છે. 

Happy Lohri/ Makar Sankranti

Today is the Indian festival of Lohri also known in parts of India as Makar Sankranti. For many reasons I love this festival, one of them being that it falls right around my birthday!! Makar Sankranti is celebrated with prayers to Surya or Sun God and it marks the first day of sun’s transit or winter solstice and the start of longer days. It is one of the few Indian festivals observed according to solar cycle, while most festivals are set my lunar cycle of the Hindu calendar.

It is celebrated as Lohri in North India to mark the end of peak winter season and also farmers in Punjab begin their financial year on this day.  Like most Hindu festivals, this one also is celebrated with delicious array of sweets that are different in different parts of India.

In Gujarat where I come from, we celebrate Makar Sankarnti by flying kites. It is the biggest kite flying day when everyone is on the terraces of their homes or apartments and flying kites and trying to bring down other kites. As preparation, for days vendors are busy selling colorful kites to the buyers who go home and soak the string with glass powder so they can cut the strings of other kites.
  

Here’s my little #Gujarati poem

સર સર સર સર ઉડે મારી પતંગ
એ ઊંચે ઊડતી જાય ને હરખાય
ઘડીક નીચે ડૂબકી મારે મારી પતંગ
ફરી ઉડે, જાણે હવામાં તરતી જાય
લીલા લાલ રંગે ચગતી મારી પતંગ
પાનખર આજે આભ ને મળવા જાય

Loosely translated in English as

Sir sir sir sir flies my kite
Higher it goes out of site
For a second, dives down my kite
And flies as if swimming in flight
In red green orange colors, my kite
As if autumn is falling upward to meet the Gods

 

દ્રષ્ટિકોણ 19: celebrate your unique talent – દર્શના

તમારી અનન્ય પ્રતિભા ને ઉજવવાના ના દિવસે બ્રોન્ટ બહેનો ની પ્રેરણાદાયક વાર્તા સાંભળો. દર શનિવારે મારી દ્રષ્ટિકોણ કોલમ ઉપર નવા નવા વિષયો અને વિવિધ દ્રષ્ટિકોણ થી મારી યુટ્યુબ ચેનલ ઉપર સાંભળવા મળશે અને શબ્દોનુંસર્જન બ્લોગ ઉપર વાંચવા મળશે. કોમેન્ટ લખીને ને તમારા વિચાર જરૂર જણાવશો.
On “celebrate your unique talent day” I shared in #Gujarati, the inspiring story of Bronte sisters passion to write, despite cultural norms banning the women from writing or engaging in intellectual pursuits. Their gift to English literature is enjoyed by several generations after the sisters are gone.

"બેઠક" Bethak

મિત્રો હું દર્શના વારિયા નાડકર્ણી તમને બેઠક માં, દ્રષ્ટિકોણ ની કોલમ ઉપર આવકારું છું.

દસ વર્ષ સુધીનું મારુ બાળપણ ઇથિયોપિયા માં વીત્યું. ત્યાં રેડિયા માં ઇન્ડિયન ગીતો આવતા નહિ અને મારા ઘર માં સંગીત વહેતુ નહિ. અને ચિત્રકામ માં પણ એવી મારી ખાસ આવડત હતી નહિ. દસ વર્ષ ની વયે ભારત આવ્યા પછી હું પણ અન્ય લોકોની જેમ રેડિયો સાંભળવા લાગી અને પછી તો મને નાનો રેડિયો પણ ભેટ મળ્યો અને હું ફિલ્મી દુનિયા બોલિવૂડ ગીતો અને નૃત્ય ની દીવાની બની. મને પણ વાજિન્દ્રો વગાડતા અને ગાતા શીખવું હતું. મેં ભારતનાટ્યમ ન્રત્ય શીખવાના કલાસ શરુ કર્યા। સંગીત માટે પહેલા તો મેં ઘર માં હાર્મોનિયમ લેવડાવ્યું અને સુગમ સંગીત ના શિક્ષિકા બહેન ઘરે આવવા લાગ્યા. પછી મને થયું કે જો મારે ખરેખર સંગીત શીખવું હોય તો મારે શાસ્ત્રીય સંગીત શીખવું જોઈએ. તેના કલાસ ભરવાના ચાલુ કર્યા પછી મને લાગ્યું કે કદાચ મારામાં ગાવાની આવડત ન હોય અને આમેય કદાચ સંગીત ના…

View original post 1,070 more words

૧-દ્રષ્ટિકોણ – અનુભૂતિ

My #Gujarati articles on the theme of perspective “દ્રષ્ટિકોણ”, are published each Saturday on Pragna Dadbhawala’s blog shabdonusarjan. So far I have published articles on subjects like “celebrate your unique talent”, “short period of peace during World War I”, “Pause before posting flaming news in FB & What’s App” and more…. And feel free to check out various other articles, poems, play & movie reviews, technology related articles and more on my original blog darshanavnadkarni at wordpress site.

"બેઠક" Bethak

મિત્રો આ ચેનલ અને કોલમ ઉપર મારા અને બેઠક તરફથી તમને સૌને ભાવભર્યું સ્વાગત છે. તમે નીચેના લિંક ઉપર માત્ર વાંચી નહિ સાંભળી પણ શકશો.

https://photos.app.goo.gl/pwzBDox3C3wgTj6R7

આ કોલમ  ઉપર દ્રષ્ટિકોણ ઉપર આપણે કૈંક વાત કરીશું. ઘણી વાર જિંદગી, તેમાં રહેલા પાત્રો અને સંજોગો ને એક નિશ્ચિત નજરે જોવાથી આપણે ઘણું ગુમાવીએ છીએ. જયારે બીજી દ્રષ્ટિ થી, બીજી વ્યક્તિના દ્રષ્ટિકોણ થી અને ક્યારેક જુદા વિષય વિષે જાણવા અને શીખવાથી આપણે જિંદગી માં અનુભૂતિ  કેળવી શકીએ છીએ અને તે ઉપરાંત દ્રષ્ટિકોણ વિસ્તારવાથી જિંદગી માણવાનો પણ વિસ્તાર વધે છે.

સ્ટીવન કોવી નામના એક જાણીતા લેખક અને શિક્ષકે એક વખત આ દાખલો આપેલો. એક વખત એક વ્યક્તિ ટ્રેન માં પ્રવાસ કરતા હતા અને કોઈ સ્ટેશન ઉપર એક પિતા તેના ત્રણ બાળકો ને લઈને ચડ્યા. ટ્રેન માં ચડ્યા પછી તે ભાઈ તેમની કોણી બેઠક ના હાથ ઉપર મૂકીને તેમના હાથ માં માથું મૂકીને બેઠા. એવું લાગ્યું કે તે સુવાની કોશિશ કરતા હતા. આ બાજુ તેમના…

View original post 321 more words

અદમભાઈ ટંકારવીએ સજાવ્યો ગઝલોનો માહોલ – Poet Adam Tankarvi

વાહ વાહ. શ્રી પ્રતાપભાઈ પંડ્યા, મનીષાબેન પંડ્યા, પ્રજ્ઞાબેન દાદભાવાલા, શરીફભાઇ અને સપનાબેન વિજાપુરા વગેરે મહાનુભાવો અને ગુજરાતી ગઝલપ્રેમીઓના સૌજન્યથી સુંદર કાર્યક્રમ યોજવાયો અને પ્રખ્યાત ગઝલકાર શ્રી અદમભાઈ ટંકારવી ને માણવાનો મોકો મળ્યો તે માટે સૌનો ખુબ ખુબ આભાર. થોડાજ સમય પહેલા કવિશ્રી અનિલભાઈ ચાવડા અને મુકેશભાઈ જોશીને માણવાનો ખુબજ સુંદર મોકો મળ્યો. તે વખતે તો મને લખવાનો સમય ન મળ્યો। પણ એ હૃદય ની તૃપ્તિ કરાવે તેવો સુંદર કાર્યક્રમ યોજવા માટે જયશ્રીબેન મરચન્ટ નો પણ ખુબ આભાર.  બેઠક અને પુસ્તક પરબ દ્વારા થતી પ્રવૃતિ,  અને તે ઉપરાંત અન્ય આયોજકો, પ્રાયોજકો અને આપણી ભાષાના ચાહકો, આપણી સુંદર માતૃભાષાને જીવંત જ નહિ પરંતુ ગતિમય રાખીને આપણી ભાષાની ધરોહર સાંચવી રહ્યા છે. આવી અવિસ્મરણીય હાસ્ય રમૂજ સાથે માણેલી ગઝલોની ગુંજાશ ક્યારેય ભુલાશે નહિ. અદમભાઈએ પ્રસ્તુત કરીયેલી થોડી ગઝલો અહીં મારા વાચકો માટે પ્રસ્તુત કરું છું.  તે પહેલા – એક જાહેરાત – મારા ગુજરાતી લેખો દર શનિવારે http://www.shabdonusarjan.wordpress.com બ્લોગ ઉપર “દ્રષ્ટિકોણ” ના શીર્ષક હેઠળ મળશે અને તેમાં વિવિધ વિષયો અને વિવિધ દ્રષ્ટિકોણથી વાત થાય છે. તે ઉપરાંત, યૂટ્યૂબ માં પણ મારા નામ હેઠળ મારા કાવ્યો અને વિવિધ વિષયો ઉપરનું ચિંતન જોવા મળશે. અને મારા આ બ્લોગ http://www.darshanavnadkarni.wordpress.com ઉપર તો હું લખતીજ રહું છું. 

સપનાબેન વિજાપુરાએ વિસરાય જતી માતૃભાષાને બિરદાવતી અદમભાઈ ની ગઝલ સાથે કવિશ્રીનો પરિચય આપ્યો અને કાર્યક્રમ ની સુંદર શરૂઆત કરી.

ગુર્જરી વ્યવહાર શોધું છું,
ધાણીફૂટ બોલનાર શોધું છું.
લખી છે ગુજરાતીમાં એક ગઝલ,
ને હવે વાંચનાર શોધું છું.
જડી છે એક લાવારીસ ભાષા,
હું એનો દાવેદાર શોધું છું.
જામ ભાષાનો છલોછલ છે’અદમ’,
સાથે બેસી પીનાર શોધું છું.

અદમભાઈએ મનોજ ખંડેરિયાની શબ્દો સાથેના કવિ ના પ્રેમ ના ગાઢ સબંધ ની વાત કરતી ગઝલ પેશ કરી.
રસમ અહીંની જુદી, નિયમ સાવ નોખા
અમારે તો શબ્દો જ કંકુ ને ચોખા

પણ શબ્દોને હંમેશા બહાર થોડા શોધવા જવા પડે છે? એ તો અંતર ના સુખ, દુઃખ, વ્યથા, વેદના અને ઉમળકાને વાચા આપે છે. પણ શબ્દોનો ભરોસો કેવો? ક્યારેક કલમ પકડો અને હાથ આખેઆખો બળે અને ક્યારેક બહાર જે શોધવામાં આખી જિંદગી પસાર થાય એ પગની તળે હોય એમ પણ બને. અદમભાઈ એ શ્રી મનોજભાઈ ખંડેરિયા ની નીચેની ગઝલ પ્રસ્તુત કરી.

પકડો કલમ ને કોઈ પળે એમ પણ બને
આ હાથ આખેઆખો બળે એમ પણ બને

જ્યાં પહોંચવાની ઝંખના વર્ષોથી હોય ત્યાં
મન પહોંચતાં જ પાછું વળે એમ પણ બને

એવું છે થોડું : છેતરે રસ્તા કે ભોમિયા ?
એક પગ બીજા ને છળે એમ પણ બને

જે શોધવામાં જિંદગી આખી પસાર થાય
ને એ જ હોય પગની તળે એમ પણ બને

તું ઢાળ ઢોળિયો : હું ગઝલનો દિવો કરું
અંધારું ઘરને ઘેરી વળે એમ પણ બને

આમ જોઈએ તો કોક શબ્દોના બેસુમાર વરસાદ માં છબછબીયા રમે છે ને કોક બારીએ બેસીને માણે છે ગુજલીશ માં લખતા કવિ અદમભાઈએ આદિલ મન્સૂરી ની સુંદર કવિતા ની પંક્તિઓ સંભળાવી.

રેઇનકોટ, છત્રીઓ, ગમ શૂઝ, વોટરપ્રૂફ હેટ્સ
માનવીએ કેટલી ભીંતો ચણી વરસાદમાં !

એક તું છે કે તને કંઇ પણ નથી થાતી અસર,
ભેટવા દરિયાને ઊછળે છે નદી વરસાદમાં.

લાખ બચવાના કર્યા એણે પ્રયત્નો તે છતાં
છેવટે ‘આદિલ’ હવા પલળી ગઇ વરસાદમાં.

શબ્દોની મીઠાસ ખરેખરી માણવી હોય, તેની વેદના હૃદયસોંસરવી નીકળે તેવી નિકટતાથી જાણવી હોય અને મહોબત ને નજીકથી ઓળખવી હોય તો નજીક આવી ને કાન માં સાંભળવાનો મોકો લેવો જોઈએને? તો માણો રમેશભાઈ પારેખ ની સુંદર ગઝલ.

ઓણુકા વરસાદમાં બે ચીજ કોરી કટ,
એક અમે પોતે ને બીજો તારો વટ!
નેવા નીચે ઓસરી, આંખો નીચે ગાલ,
નખથી નક્ષત્રો સુધી જળ આંબ્યું આ સાલ.
વાવાઝોડું હોય તો કરીએ બંધ કમાડ,
આ તો ઘરમાં પાડતું જળનું ટીપું ધાડ.
નખ ઉગ્યા અંધારને, ભીંતે ઉગી દાઢ,
ઉપર મારે આંચકા અણિયાળો આષાઢ.
તારા વટને કચ્છની સૂડી સરખી ધાર,
અમે કમળની દાંડલી કરીએ શું તકરાર?
મીરાં કહે કે સાંવરા, વાગે વીજળી બહુ,
બીજું શું શું થાય તે આવ, કાનમાં કહું.

પણ એ વટ ને થોડો સંકોરીને નજદીક આવવાની તૈયારી રાખવી પડે ને? તો નીચે પ્રસ્તુત છે રાજેન્દ્ર શુક્લા ની મસ્ત ગઝલ.

લો કરું કોશિશ ને ફાવે તો કહું,
શબ્દ જો એને સમાવે તો કહું !

આપની નજરો જે ફરમાવી રહી,
એ ગઝલ જો યાદ આવે તો કહું !

શાંત જળમાં એક પણ લહરી નથી,
કોઇ થોડું ખળભળાવે તો કહું !

હું કદી ઊંચા સ્વરે બોલું નહીં,
એકદમ નજદીક આવે તો કહું !

કોઇને કહેવું નથી, એવું નથી,
સહેજ તૈયારી બતાવે તો કહું

એ જયશ્રીબેન મરચન્ટ ની સુંદર ગઝલ મૂળ માંથી છોડ ને ઉખેડીને ચાલ્યા ગયા સાંભળીને અશ્રુ ટપકી પડ્યા. જયશ્રીબેન બે એરિયાના પ્રિય કવિયત્રી છે. તેમના અનેક પુસ્તકો પ્રકાશિત થઇ ચુક્યા છે. તેમના હૃદયસોંસરવા કાવ્યોમાં ઘણી વખત ઊંડા દર્દ નો અહેસાસ થાય છે. જરૂર તેમના કાવ્યોનો તેમના પુસ્તકો અને ફેસબુક ઉપર લાવો લેજો.

જો કે એવું એ નથી કે પ્રેમમાં પડવું જોઈએ –

અદમભાઈએ સંભળાવી મુકુલ ચોકસીની સુંદર ગઝલ

એવું નથી કે પ્રેમમાં પડવું જોઈએ
પણ જો પડો તો બેઉને પરવરવું જોઈએ
જો વાયદો ન પાડવાના હો તો પછી
બહાનું યે સારું કાઢતા આવડવું જોઈએ

અદમભાઈએ કવિશ્રી નસીરુદ્દીનજી ની મજાની વાતો કરી. આમેય કવિ અને સાહિત્યકારોનું મગજ એવું હોય કે તે દરેક ઘટના ને સામાન્ય લોકો જોવે તેનાથી કૈક અલગ દ્રષ્ટિકોણ થી જોઈને તેનો મર્મ સમજવાનો પ્રયત્ન કરે. તેમાંય કવિઓ તો પાછો અર્થ કાઢે તેને ઓછા માં ઓછા શબ્દો માં દર્શાવવાનો પ્રયાસ કરે. કવિઓ માટે એક સુંદર વાક્ય મેં ક્યાંક વાંચેલું – કે તેઓ આનંદમાં શરૂઆત કરે અને ડહાપણ માં પતાવે. નસીરુદ્દીનજી ની અને તેવા બીજા કેટલાય કવિઓની વાતો અને ગઝલો અદમભાઈ પાસેથી સાંભળી કે લાગ્યું કે આ વાક્ય આપણા ગુજરાતી કવિઓને બંધબેસતું છે.
આપણે કોઈને દિલ આપીએ ત્યારે પાછું લેવાનો વિચાર કરતા નથી અને પાછું લઈને માપવાનો તો વિચાર આવ્યોજ ન હોય. અદમભાઈએ રમૂજ અને હાસ્ય સાથે મનહર મોદી ની કાવ્યની પંક્તિઓ સંભળાવી.

દિલ તમોને આપતા આપી દીધું
પામતાં પાછું અમે માપી લીધું.
માત્ર એક જ ક્ષણ તમે રાખ્યું છતાં
ચોતરફથી કેટલું કાપી લીધું !

સપનાબેન વિજાપુરાએ તેમની સુંદર ગઝલ સંભળાવતા પ્રેક્ષકોને પડકાર કર્યો – આંસુને ખોળતા આવડે છે? તેમની ગઝલો અને કાવ્યો તેમના ફેસબુક ઉપર અને તેમના બ્લોગ ઉપર તેમજ પ્રતિલિપિ ઉપર અને અખબારોમાં આવે છે તો જરૂર માણજો।

અદમભાઈએ ખલિલ ધનતેરી ની, રઈસ મણિયાર ની ને એવા વિવિધ કવિઓની હાસ્ય અને રમૂજ ના કિસ્સાઓ સાથે ઘણી ઘણી ગઝલો સંભળાવી. એવો પીધો રમૂજ, ગઝલ અને કાવ્યોનો જામ કે દિલ જુમી ઉઠ્યું અને એવી દિલની લાગણીઓ તો ગઝલમાં જ દર્શાવાય ને? અદમભાઈની ટંકારવી ની ગઝલથી વિરમું છું.

તમને જોઈને મને જે થાય છે
બીજા શબ્દોમાં ગઝલ કહેવાય છે
તારા પરથી આ નજર ખસતી નથી
ને ખસે તો ત્યાંય તું દેખાય છે
આમ જો પૂછો તો તું સંદિગ્ધ છે
આમ તારો અર્થ પણ સમજાય છે
હુંય ક્યાં ક્યાં આવી શોધું છું તને
તુંય ક્યાં ક્યાં જઈ અને સંતાય છે ?
ના થવાનું હરપળે થાતું રહે
ને થવાનું ક્યાં કદીય થાય છે ?
લે, હવે ચૂપચાપ તું બેસી રહે
તું હવે ક્યાં પાંચમાં પૂછાય છે ?
થાય મારાથી શરુ પણ તે પછી
આ કથા તારા સુધી લબંાય છે
સૌની આંખોમાં આ એક જ પ્રશ્ન છે
અમને મૂકીને બધાં ક્યાં જાય

 

 

ગુજરાત ગૌરવ દિવસ (Gujarat Day) – May, 2018

ગુજરાત ગૌરવ દિવસ નિમિતે દર વર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ બે એરિયા ના ગુજરાતીઓએ ગુજરાતી  ભાષાને, ગૌરવવંતા ગુજરાતીઓને, અને ગુજરાતી સાહિત્ય, કલા અને કલાકારોને એક સુંદર કાર્યક્રમમાં વણીને ખુબજ સુંદર કાર્યક્રમ રજુ કર્યો તે માટે સહુ પ્રસ્થિત મહાનુભાવોનો અને સાથીઓનો આભાર. . શ્રી સુરેશમામા મામી, માનનીય પ્રતાપભાઈ, રમાબેન, મનીષાબેન અને નરેન્દ્રભાઈ જેવા મહાનુભાવોના સહકાર અને પ્રોત્સાહન વગર તેમજ રઘુભાઇ, કલ્પનાબેન, રાજેશભાઈ વગેરે પ્રેણનાપૂરક કાર્યકર્તાઓ વગર શક્યજ નથી અને તેમને અંતરથી બે એરિયાના બધાજ ગુજરાતીઓ વતી ખુબ ખુબ આભાર. ગુજરાત ગૌરવ દિવસ નિમિતે જે કાર્યક્રમ શ્રોતાઓ સમક્ષ પેશ કરવામાં આવે છે તેનો મોટો જશ હું પ્રજ્ઞાબેન દાદભાવાળા ને આપું છું. 

તેમણે કેટલાયનો ભારત સુધી સંપર્ક સાધી ને આ કાર્યક્રમ માટે માહિતી અને માર્ગદર્શન મેળવ્યું છે. તેમાં ખાસ આભાર આપીએ શ્રી ચંદ્રકાન્તભાઈ શાહને (જે “માસ્ટર ફૂલમણિ” ના લેખક છે અને આ કાર્યક્રમ માટે સ્ક્રીપટ સાથે તેમના જુના ગીતો રજુ કરવાની પરવાનગી સાથે ખુબ સહકાર આપ્યો), વિનયકાન્તભાઈ દ્વિવેદીને (જે જૂની રંગભૂમિના ચેતન સ્વરૂપ નાટ્ય મહર્ષિ કવિશ્રી પ્રભુલાલભાઈ દ્વિવેદીના દીકરા છે અને તેમણે પ્રજ્ઞાબેન જોડે પોતે જોયેલ જૂની રંગભૂમિ ના સંભારણા તાજા કરીને માર્ગદર્શન આપ્યું) અને ઉત્કર્ષભાઈ મજમુદાર (જેમણે પ્રજ્ઞાબેનને પોતાના અનુભવનો નિચોડ કરીને ખુબ માર્ગદર્શન આપ્યું). પ્રજ્ઞાબેને સુકાન તો સાંભળ્યું પણ છેટ ભારત થી કેલિફોર્નિયા સુધી તેમને ઘણા મહાનુભાવો એ વિવિધ પ્રકારનો સાથ આપ્યો અને તેનું પરિણામ આ બે એરિયામાં જૂની રંગભૂમિ તાજી કરીને બનેલો શ્રેષ્ઠ કાર્યક્રમ.

આ વર્ષે તેમણે અથાગ મહેનત થી અને બે એરિયાના કુશળ કલાકારોની મદદ થી જૂની રંગભૂમિના નાટક અને કલાકારોને જીવંત કર્યા અને પ્રેક્ષકોને મનોરંજન સાથે ગુજરાતી રંગભૂમિનો ઇતિહાસ પીરસ્યો. પ્રજ્ઞાબેન ની મહેનત ને લીધે દર વર્ષે ગુજરાત ગૌરવ દિવસે ગુજરાતી સાહિત્ય અને કલા ની નવી સમજણ બે એરિયાના પ્રેક્ષકો ને મળે છે.

તમને ખબર છે કે ગુજરાતી નાટ્ય પ્રવૃત્તિ શરુ કરવાનો જશ મુંબઈ ના પારસીઓને જાય છે? દર્શનાબેન ભૂત્તા શુક્લા અને નરેન્દ્રભાઈ શુક્લા એ પારસી યુગલ તરીકે પારસી રંગમંચ વિષે વાતો કરી તે સાંભળતા લોકો હસી હસીને ઢગલા થઇ ગયા. 1853 માં દાદાભાઈ નવરોજીના આશીર્વાદથી ફરામજી ગુસ્તાદજી દલાલ ના સંચાલન હેઠળ પારસી નાટક મંડળી સ્થપાઈ અને “રુસ્તમ સોહરાબ” નામનું પહેલું નાટક રજુ કરવામાં આવેલ તેમાં રુસ્તમ ના પાત્ર એ અસલી ઘોડા પાર એન્ટ્રી મારેલ।

જૂની રંગભૂમિના નાટકો જ નહિ પણ તેના ગીતો પણ ખુબ પ્રચલિત થઇ ગયેલા અને પ્રેક્ષકો તેમને મહિનાઓ સુધી ગણગણતા. માધવીબેન અને પ્રજ્ઞાબેને જૂની રંગભૂમિની મજાની વાતો ભપકા અને રમૂજ થી પ્રસ્તુત કરી અને સાથે સાથે માધવીબેન અને અસીમભાઈએ તેના ગીતો પીરસીને પ્રેક્ષકોના મન જીતી લીધા.1944 ના સાલ માં “વીર પસલી” નામનું નાટક ભજવાયું ત્યારે લોકો એ નાટક પાછળ ઘેલા થઇ ગયા હતા. મુંબઈ થી વડોદરામાં એ નાટક જોવા માટેની સ્પેશ્યલ ટ્રેન દોડતી જેના ડબ્બા ઉપર નાટક નું નામ લખવામાં આવતું. અચલભાઈ અને આનલબેન અંજારિયા એ નાટકનું  સુંદર ગીત “પ્રેમીને પ્રેમી કોઈ પૂછે કે નયનોમાં શું છે, તું છે” ભજવીને પ્રસ્તુત કર્યું.

બાળક જયશંકર નો નાટક પ્રત્યેનો અત્યંત પ્રેમ જોઈને એક પારસી નાટક કંપનીના દાદાભાઈ ઠુઠ્ઠી નામના શેઠે જયશંકરના માતા પિતા સામે પ્રસ્તાવ મુક્તયો કે “તમારો છોકરો મને સોંપી દ્યો। તેનામાં રહેલ હીર હું પારખી ગયો છું અને તેને હું કલાકાર બનાવીશ”. ઊંચી રકમની ઓફર જોઈને આખરે માતા પિતા માની ગયા અને જયશંકર કલકત્તા માટે રવાના થયા. જયશંકર જી એ આગળ વધીને “સુંદરી” નામે ગુજરાતી રંગભૂમિ ઉપર સ્ત્રી પાત્રો ભજવીને ગરવી ગુજરાતણને રંગભૂમિ ઉપર એટલી સુંદર રીતે સજીવ કરી કે તેમના સ્ત્રી પાત્ર પાછળ પ્રેક્ષકો પાગલ થઇ જતા. તેવાજ પાગલ બે એરિયાના પ્રેક્ષકો ICC માં અમરીશ દામાણી ના સ્ત્રી પાત્ર ઉપર થઇ ગયા. તેમના સ્ત્રી જેવાજ હાવભાવ, કપડાંની ઢબ અને લહેકાઓ અને નખરા જોઈને કોઈ એક પળ પણ હાસ્યને રોકી શકે નહિ. આફ્રિન!!

સાલ 1927 માં ભજવાયેલ “વલ્લભીપતી” નામના નાટક નું સુંદર અતિ લોકપ્રિય અને મીઠી સ્ત્રીહઠ દર્શાવતું ગીત  “ઝટ જાઓ ચંદનહાર લાઓ, ઘૂંઘટ નહિ ખોલું હું” જયારે પ્રજ્ઞાબેન દાદભાવાળાએ ખુબ નખરા સાથે ઘૂંઘટ ઓઢીને નરેન્દ્રભાઈ શાહ સાથે ભજવ્યું ત્યારે દરેક પ્રેક્ષકો તે ગીત ગણગણવા લાગ્યા. હેતેઅલબેન બ્રહ્મભટે “નાગરવેલયો રોપાવ તારા રાજ મહેલોમાં” અને માધવીબેન મહેતાએ “મીઠા લાગ્યા આજના ઉજાગરા” અને ગીતાબેન અને સુભાષભાઈ ભટ્ટે “સાયબો મારો ગુલાબનો છોડ, હું તો વેલી લવંગની” ભજવ્યા ત્યારે એમ થયું કે જાણે ગુજરાતી સંગીતનો લ્હાવો લેતાજ રહીએ। ને ગરબો ગવાયો ત્યારે તો ગુજરાતણ બેઠી જ કેમ રહી શકે?

તમે જો આ પ્રસંગ કોઈ પણ કારણસર બે એરિયા માં હોવા છતાં ચુકી ગયા હો તો મેં તેમાંનો થોડો ઇતિહાસ  વણીને અને થોડા ફોટો મૂકીને અમે માણેલા મધુર દિવસની થોડી ઘણી મીઠી ક્ષણોને અહીં પ્રસ્તુત કરી છે. ફરી ફરીને હું ભલામણ કરીશ કે તમે આપણા એકદમ વ્યસ્ત બે એરિયા માં કોઈપણ પ્રસંગ ચુકો તો પણ બની શકે તો ક્યારેય ગુજરાત ગૌરવ દિવસ નો પ્રસંગ ચુકતા નહિ. અને પ્રજ્ઞાબેન આયોજન કરે છે ત્યાં સુધી તો નહીંજ ચુકતા. I am Pragnaben Dadhbhawala’s shameless fan.  એમનું ગુજરાતી ભાષા અને સાહિત્ય માટેનું સમર્પણ, તેમની વિવિધ કલા અને તે ઉપરાંત કળાની પરખ અને વિવિધ કલાકારોને એક છત્ર નીચે ભેગા કરીને દરેકની કુશળતાને યૌગ્ય રીતે  પેશ કરીને દર્શાવવાની અને તે બધામાં પ્રેક્ષકોના મનોરંજન માં તલભરની કમી ન રહે તે રીતે સુંદર કાર્યક્રમ નું આયોજન કરવાનું તે તેમની કુશળતા ઉપર હું આફ્રિન છું.

“ગોરી રાધા ને કાળો કાન” – પ્રતિલિપિ વાર્તાસ્પર્ધા: Gujarati Short Story

પ્રતિલિપિ વાર્તા સ્પર્ધા નો વિષય છે ગોરી રાધા ને કાળો કાન. નીચેની વાર્તા તેમાં દાખલ કરેલ છે. તમારા અભિપ્રાય જાણવા માટે આતુર છું. ગમે તો blog ઉપર five star નું રેટિંગ આપી શકો છો.

“ગોરી રાધા ને કાળો કાન” – પ્રતિલિપિ વાર્તાસ્પર્ધા
  સમર્પિત કરનાર – દર્શના વરિયા નાડકર્ણી
Blog: www.darshanavnadkarni.wordpress.com

નમણી નાજુક અને ગોરી રાધાને પહેલેથીજ ભણવામાં ખુબ રસ હતો. તેમજ તેને જર્નાલિઝમ અને સિવિલ રાઇટ્સ માં પણ ખુબ રસ હતો. કેલિફોર્નિયામાં મોટી થયેલી રાધા નિશાળમાં હંમેશા પ્રમુખ સ્થાન ધરાવતી। નિશાળની સમાચાર પત્રિકાની સંપાદક બનેલ અને દેશને અને સમાજને લગતા ચર્ચાસ્પદ વિષયો ઉપર વિશ્લેષણ આપતી। તેણે  સ્ટુડન્ટ યુનિયન નું  પ્રમુખપદ પણ ધારણ કરેલ। રાધાના મમ્મી પપ્પા સુરત પાસેના નાના ગામ માંથી રાધાની માસી ના સ્પોન્સરશિપ ઉપર કેલિફોર્નિયા આવ્યા અને મોટેલ માં કામ શરુ કરેલ ત્યારથી તેઓએ એકજ લક્ષ્ય રાખેલ કે રાધા અને તેના ભાઈ ગોવિંદ ને ખુબ ભણવાની તક અને બધી સુવિધા આપવી। રાધાથી દોઢ વર્ષજ નાનો ગોવિંદ રાધા જેમ જ ભણવામાં હોંશિયાર પણ રાધા કરતા ઘણો કહ્યાગરો। રાધા દરેક બાબતમાં જુદી દ્રષ્ટિ ગોતે અને વાતે વાતે ચર્ચામાં ઉતરે જયારે ગોવિંદ નું ધ્યાન માત્ર ભણવા ઉપર. ગોવિંદ ને વિજ્ઞાન અને એન્જિનિરીંગ માં રસ. બંને સારા માર્ક થી પાસ થયા પછી બંને આગળ ભણશે તે તો નક્કીજ હતું પણ કઈ તરફ વળશે તેના ઉપર તેઓના કઝીનો ઘણી ચર્ચા કરતા। ગોવિંદને મેડિસિન માં પણ રસ હતો અને એન્જિનિરીંગ માં પણ તેટલોજ રસ હતો. જયારે રાધાતો વહેલી કે મોડી પોલિટિક્સ માંજ ઝંપલાવશે તેવું લાગતું હતું।

પણ પોલિટિક્સ ને બદલે રાધાએ અમેરિકાની સૌથી ઉત્તમ લો કોલેજ યેલ માં ભણવાનું નિરધાર્યું। તેને સિવિલ રાઇટ્સ લો પ્રેકટીસ કરવામાં રસ હતો. કોલેજ માં પહેલા વર્ષમાં ઇન્ટર્નશિપ કરતા જ તેને પહેલો મોકો મળ્યો પ્રેસિડન્ટ ટ્રમ્પ ના ઇમિગ્રેશન કાયદા નીચે ફસાયેલા નિર્દોષ લોકોની મદદ કરવાનો। ત્યાં કામ કરતી વખતે તેની શામ સાથે ઓળખાણ થઇ. શામ પણ રાધા જેટલોજ પ્રતિબદ્ધ હતો. પણ રાધા જેટલી જલ્દી ઉશ્કેરાય જાય તેટલોજ શામ શાંતિથી વિચારીને નિવારણ કાઢે। શરૂઆત માં રાધા શામ ની શાંતતા ઉપર ચિડાઈ જતી. ધીમે ધીમે બંને વચ્ચે પ્રેમ જાગ્યો અને એ પછી પણ રાધા શામ ને ક્યારેક ચીડવતી કે શામ તને દુનિયાની અસમાનતા અને ભેદભાવ જોઈને ગુસ્સો ક્યારે આવશે? પણ લો કોલેજ ના ચાર વર્ષ પતવા આવ્યા ત્યાં સુધીમાં રાધાએ જોયું કે જે કામ સહેલાઈથી અને શાંતિથી શામ પતાવી શકે છે તેવું ભાગ્યેજ બીજા કોઈ કરી શકે. ધીમે ધીમે રાધાને શામ ઉપર પ્રેમજ નહિ માન થવા લાગ્યું।

ઘણા વર્ષોનો બંને નો ગહેરો પ્રેમ હતો પરંતુ શામ ને ઘરે લઇ જવાની રાધાની હિમ્મત જ નતી. શામ નું કુટુંબ મિસિસિપી માં રહેતું હતું અને શામ સાથે રાધા તેની ઘરે તે બે વખત જઈ આવેલ। શામ ની મોમ ને મળીને રાધા તાજ્જુબ થઇ ગયેલ। તે મિસિસિપીમાં સિવિલ રાઇટ્સ લો પ્રેકટીસ કરતી હતી અને લો સરકલ્સ માં તેનું ખુબજ મોટું નામ હતું। શામ તેની પોતાની પરિપૂર્ણતાની બધીજ ક્રેડિટ તેની મોમ ને દેતો। નાની ઉંમરમાં તેના ડેડ નું અવસાન થતા બધી જવાબદારી તેની મોમ ઉપર આવેલ અને તેણે શામ અને તેની બહેન રીટા ને મોટા કરેલ। શામ ના ગ્રેજ્યુએશન ઉપર શામ ની મોમ, તેની બહેન, તેની નાની, દાદી, આંટી, અંકલ અને તેના બે કઝીન આવેલ અને બધા રાધાને મળીને ખુબ ખુશ થયેલ। બીજા વર્ષે રાધાનું ગ્રેજ્યુએશન હતું અને તેના મમ્મી પપ્પા અને ગોવિંદ અને માસી આવેલ। ગ્રેજ્યુએશન પાર્ટીમાં રાધાએ બધા મિત્રોની સાથે શામ ને બોલાવેલ અને તેણે જોયું કે શામ ખુબ નિખાલસતાથી તેના કુટુંબીજનો જોડે વાત કરતો હતો અને તેઓને નાની નાની મદદ પણ કરતો હતો. છતાં પણ રાધાની હિમ્મત ન ચાલી કે તેઓને તેના પ્રણય ની વાત કરે. શામ શાંત સ્વભાવ નો હતો અને જાણતો હતો કે સમય થશે ત્યારે રાધા વાત તો કરશેજ। પણ રાધા ને ઘણી વખત બીક લાગતી કે શામ ની ધીરજ ખૂટી જશે.

શામ ને વૉશિન્ગટન ડી સી ની ઉચ્ચ  લો ફર્મ માં ખુબ સારી નોકરી મળી અને બંને રાધા માટે પણ ત્યાંજ નોકરી ની તપાસ કરતા હતા તેવામાં એક કરુણ  બનાવ બન્યો। રાધાના ભાઈ ગોવિંદ ને કેન્સર નો હુમલો થયો. રાધાએ તુરંતજ કેલિફોર્નિયા માં તેના મમ્મી પપ્પા અને ભાઈ પાસે જ નોકરી શોધવાનો નિર્યણ કર્યો। જોકે નોકરી મળતા અને કેલિફોર્નિયા શિફ્ટ થતા થોડો સમય ગયો. શામ પણ નોકરી બદલીને  કેલિફોર્નિયા આવવા માટે તૈયાર હતો પણ રાધાએ ના કહી. ગોવિંદને થોડી સારવાર અને કેમોથેરાપી પછી બોન મેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટ ની જરૂર પડી. જે બધા મેરો ડોનેટ કરવા તૈયાર હતા તે કોઈનું તેની સાથે મેચ આવતું નહિ હોવાથી બધા ખુબજ બેચેની માં હતા.

રાધાને શિફ્ટ થઇ અને આવ્યાને અઠવાડિયું જ થયું હતું તેવામાં એક દિવસ ઘંટડી વાગી અને રાધાની મમ્મીએ દરવાજો ખોલ્યો તો બહાર શામ ઉભો હતો. તેઓ પહેલા ઓળખી ન શક્યા અને શામે  ઓળખાણ આપી હું રાધાનો મિત્ર શામ. તેની મમ્મી કહે બેટા  અંદર આવ અને રાધાને જઈને કહે રાધા આ સમયે તારો મિત્ર શામ કેમ અહીં આવ્યો છે? રાધાને ફાળ પડી કે શામ ની ધીરજ નો અંત આવ્યો હશે તેથી જ કઈ પણ બોલ્યા વગર તે સીધો ઘરે આવી ચડ્યો। તે બહાર આવીને શામ ને પૂછે તે પહેલાજ શામ બોલ્યો રાધા તારા ભાઈને મેરો ની જરૂર છે તો હું ડોનેટ કરવા માટે આજેજ ફ્લાઇટ લઈને આવ્યો છું. રાધા ના મમ્મી પપ્પા તાકી રહ્યા। બીજા દિવસે ડોક્ટર ની એપોઇન્ટમેન્ટ લઈને ગયા તો બરોબર મેચ આવ્યું અને મૅરોના ડોનેશન ની કાર્યવાહી શરુ થઇ.

ડોનેશન પત્યા પછી જુદા જુદા રૂમમાં ગોવિંદ અને શામ રિકવર થતા હતા. શામની ખબર પૂછી અને રાધા ગોવિંદ પાસે પહોંચી। તેના મમ્મી પપ્પા કેન્ટીન માં ગયા. ગોવિંદ ગળગળો થઇ અને રાધાને કહેવા લાગ્યો કે તે શામ નો  ખુબજ આભારી છે. રાધાની આંખમાં પણ આંસુ આવી ગયા. તે કહે, ગોવિંદ હું તને એક  વાત કહેવા માંગુ છું પણ મમ્મી પપ્પાને કહીશ નહિ. આ શામ મારો મિત્ર જ નહિ પણ મારો પ્રેમી છે અને આ વર્ષે જ મારે તેની જોડે લગ્ન કરવા છે. પણ મમ્મી પપ્પાને આ વાત કેમ કહેવી તેનોજ મને ડર છે. શામ ના ડેડ મેક્સીકન હતા તેથી શામ અતિ કાળો નથી. પણ તેની મોમ આફ્રિકન અમેરિકન છે. અને તને તો ખબર છે કે તે લોકો સાથે આપણા કુટુંબ માં કેટલો પૂર્વગ્રહ છે.

ગોવિંદ કહે – અરે રાધા આટલી હિમ્મત થી તું જીવે છે અને ઉચ્ચ શિક્ષણ અને નામ હાંસલ કરે છે અને જયારે ખરી પરીક્ષા આવી ત્યારે તો તે મિંડુંજ વાળ્યું ને? તું તેના રંગને પ્રેમ કરે છે કે તને માન છે તેના ચારિત્ર તેની માણસાઈ તેની માનવતા અને લાગણીશીલ સ્વભાવ ઉપર? રાધા ક્યે, ગોવિંદ તું તો મમ્મી પપ્પા નો  માનીતો જ રહેવાનો પણ મારી જગ્યાએ તું હોય ને તો તું પણ આ વાત કહેતા ડરે. ગોવિંદ ક્યે, અરે બહેના, મને પણ એક છોકરી પસંદ છે અને માન, ન માન  પણ તે છોકરી મારી સાથે કોર્નેલ માં ભણતી હતી અને તે પણ આફ્રિકન અમેરિકન છે. રાધા ક્યે, તો તે કેમ આ વાત તેઓને જણાવી નથી? ગોવિંદ ક્યે, મેં તો તેઓને ક્યારનું કહ્યું છે. પહેલા થોડા નારાજ થયા પછી તેઓએ સ્વીકારી પણ લીધું છે. તે અઠવાડિયા પહેલાજ અહીં નોકરી લીધી અને આપણે બધા મારા માટે મેરો શોધવા માં વ્યસ્થ હતા અને તારી નવી નોકરી હતી એટલે કહેવાનો સમય ન મળ્યો। પણ તારા આવ્યા પહેલા જ એ આવેલી અને આપણે ત્યાં બે દિવસ રહી. તેને પણ મેરો ડોનેટ કરવો હતો પણ મેચ ન થયો. પણ બે દિવસમાં તેણે બધાને જીતી લીધા છે. અરે આપણા કોલેજ ગયા પછી મમ્મી પપ્પા પણ મસ્ત અને વરણાગી બની ગયા છે.  તેં  સામ ને શામ કરી નાખ્યો છે તેમ પપ્પાએ મેરી ને મીરા બનાવી નાખી છે. તે તો મમ્મીને કહેતા હતા કે, અપના ગોવિંદ હે ગોરા ઔર મીરા તો કાલી। તો મમ્મી ક્યે, ગોવિંદ ભી પ્યારા ઔર મીરા ભી પ્યારી।

હવે કૈક નવું ગીત બનાવશે “ગોરી રાધા ને કાળો શામ, શામ સીધો સાદો ને રાધા જિદ્દી અમારી”. રાધા ગોવિંદ ને ટપલું મારવા ઉઠી પછી બોલી, પહેલા સાજો થઇ જા પછી તારો એક સાથે બદલો લઈશ.

વાર્તાઓ તથા કાવ્યો આ  બ્લોગ ઉપર જરૂર વાંચશો. www.darshanavnadkarni.wordpress.com

 

ટેક્નોલોજી: સમયસકર કે લાઇફસેવર – Technology: TimeSucker or LifeSaver

આ મહિને બેઠક માં તરૂલતાબેન વાર્તા સ્પર્ધા યોજાયેલ છે તેનો વિષય છે – આધુનિક ટેક્નોલોજી। તેવા વિષય માં કલ્પના ઉપર કાબુ કેમ રાખી શકાય? એટલે મેં મગજ ને જ્યાં મન થાય ત્યાં દોડાવ્યું અને તેમાં મેં જે નવી ટેક્નોલોજી આપણા માન્યા માં ન હવે અને આપણને  અજાયબ કરી નાખે તે જોઈ છે, જેના ઉપર કામ થઇ રહ્યું છે તે માહિતી આ વાર્તા માં વણી લીધી છે. તેમજ આજ કાલ અમેરિકા માં રાજકારણ માં જે સર્કસ ચાલી રહ્યું છે તેને પણ નીચેની વાર્તામાં વણી લીધેલ છે.  બેઠકની વાર્તા માં શબ્દોની મર્યાદાને અનુસરીને ટૂંકાવીને અંત આણ્યો છે અને અહીં લંબાવીને ને અંત બદલવામાં આવ્યો છે. બેઠકની વાર્તા શબ્દોના સર્જન બ્લોગ માં મુકવા માટે મોકલી આપી છે. બીજી વાર્તાઓ શબ્દોના સર્જન www.shabdonusarjan.wordress.com  બ્લોગ ઉપર જરૂર વાંચશો.

**********************************************************************

બકેટ લિસ્ટ

લગ્ન પછી  વિદેશ આવીને સોનાલી પણ બકેટ લિસ્ટ એટલે અંતિમ ઇચ્છાનો વિચાર કરતી થઇ ગયેલ. હજી તો તેની અને સોહમ ની ઉમર નાની હતી પણ નાની ઉમર માં પણ સોહમે તેના કામમાં  નામના મેળવેલ અને તેના કામમાં ખુબજ વ્યસ્ત રહેતો. સોહમ ને ગુગલ માં ખુબજ સારી નોકરી હતી અને તેને ઘણા એવોર્ડ્સ અને પ્રોમોશન પ્રાપ્ત કરેલા. ગૂગલની નવી બારાખડી કમ્પની માં પણ તેનો હાથ હતો. તે સોનાલીને કહેતો કે હજી બે પ્રોમોશન વધુ હાસિલ થાય અને ડિરેક્ટર બને પછી છોકરા માટે નો વિચાર કરશે। સોહમ એટલો હોશિયાર હતો કે હંમેશા તે નવી ટેક્નોલોજી ના વિચાર માં રહેતો. સોનાલી ને ક્યારેક કંટાળો આવતો પણ તેની ઝંખના છોકરા માટે નતી. સોનાલીને પણ સારી નોકરી હતી પણ તે નોકરી પાછળ પણ પાગલ નતી. સોનાલીને તો છોકરા બનાવ્યા પહેલા દુનિયા ફરી લેવાની તાલાવેલી હતી.સોહમ વેકેશન માટે મંજુર રહેતો પણ તે સોનાલી ને કહેતો કે વૅકેશન નાનું અને પૂરું પ્લાન કરેલું હોવું જોઈએ અને દરેક જગ્યાએ વાઇ-ફાઈ જોઈએ તેથી તે તેની ટિમ ના સંપર્ક માં રહી શકે.

પરંતુ સોનાલી ના બકેટ લિસ્ટ માં બીજીજ પ્રકાર ના વૅકેશન પડઘા પડતા. તે સહેલીઓને કેતી કે મારે તો એકવાર સોહમ ને એક યુનિક, એકસોટીક વેકેશન ઉપર લઇ જવો છે જ્યાં તે ફોન અને લેપટોપ મૂકીને વેકેશન માં મશગુલ થઇ જાય. તે વિચાર કરતી કે યુરોપ ની બદલે કોઈ નવી જગા ગોતવી જોઈએ. ક્યારેક ગુગલ માં શોધ કરતી આફ્રિકા ની સફારી ઉપર જવાની, ક્યારેક  આઇસલેન્ડ માં ગ્લેસિયર જોવા જવાનો વિચાર આવતો અને ક્યારેક કેવ ડાઇવિંગ માં જવાનો વિચાર આવતો અને છેલ્લે બંને યુરોપ ફરી આવતા. એક વાર તેની સહેલી એ તેને નવાજ વૅકેશન ની માહિતી મોકલી. સોનાલી વિચાર માં પડી ગઈ.

સોહમ ની સાથે જોન ફર્નાન્ડેઝ કામ કરતો।  જોન અને તેની પત્ની જયશ્રી મૂળ કેરેલાના વતની  હતા. જોન પણ સોહમ જેવોજ કુશળ હતો અને તાજેતરમાં તેને પ્રોમોશન મળેલું.  તે સેલિબ્રેટ કરવા સોહમે તેને આમંત્રણ આપેલ. જયશ્રી અને સોનાલીની પણ સારી મૈત્રી જામતી અને બંને કપલ સાથે નાની ટુર પણ કરી આવેલ. સોનાલીએ જયશ્રીને નવા વૅકેશન ની વાત કરી. જયશ્રી એ માહિતી  વાંચી અને તે ક્યે આ વૅકેશન તો જોન ને પણ ગમશે. તેણે જોન ને માહિતી બતાવી. વાત સાંભળીને સોહમ તો તુરંત બોલ્યો આપણને આવા વૅકેશન માં રસ નથી. પણ જોન માહિતી વાંચવા લાગ્યો. જયશ્રી અને સોનાલી રસોડામાં થોડું સફાઈ કરીને પાઈનેપલ  બાસુંદી લઈને આવ્યા ત્યાં સુધીમાં તો જોને સોહમ ને સમજાવી લીધો. તેણે સોહમ ને કહ્યું અરે યાર આ વૅકેશન તો આપણા બોસ ને પણ ગમશે. તને તો ખબર જ છે કે ગુગલ અવાર નવાર આપણને ટેક્નોલોજી બંધ કરીને સર્જનાત્મક વિચારસરણી વિકસાવવા માટે પ્રોત્સાહન આપે છે અને તે માટે વૅકેશન લેવા ની પણ છૂટ છે. સોહમ ને હવે આ વૅકેશન નો આઈડિયા વધારે ને વધારે ગમવા લાગ્યો.  

તેઓ લગભગ એક સાથે તેમની પત્નીઓને સંબોધીને બોલ્યા “પણ તમને આ વૅકેશન ગમશે? ત્યાં માત્ર ત્રણ જોડી કપડા જ લઇ જવાના છે અને બધુજ કામ આપણે જાતે કરવાનું છે”. સોનાલી ક્યે “ગમશે જ ને, આ તો એક સાહસિક એડવેન્ચર છે”. બે મહિના બાદ થોડા ઉત્સાહ ની સાથે અને થોડા ગભરાટ સાથે ચારેય વૅકેશન ઉપર નીકળ્યા. સાન ફ્રાન્સિસકો થી સેઉલ, સાઉથ કોરિયા પહોંચ્યા અને ત્યાંથી એક નાના પ્લેન માં જિનડો નામના ટાપુ ઉપર પહોંચ્યા ત્યારે ખરી દુનિયા થી જોજનો દૂર પહોંચી ગયા હોય તેમ લાગ્યું. ત્યાં થી એક નાના હેલિકોપ્ટર માં તે ચાર અને બીજા નવ જાણ જોડાઈને ગોટો નામના ટાપુ માટે રવાના થયા. પણ તે પહેલા બધાની બેગ ની બારીકાઈથી ચકાસણી થઇ. ત્રણ જોડી કપડાં અને દવા અને એક બ્રશ અને એક પેસ્ટ લઇ જવાની જ પરવાનગી હતી. બીજું કંઈપણ લોકો લાવેલ તે ત્યાં લઇ અને લોકર માં મુકવામાં આવ્યું. લેપટોપ અને ફોન કે બીજા કોઈજ આધુનિક ચીજો ન લાવવાની પહેલે થી જ ચોખ્ખી ભલામણ કરેલી. છતાં એક ચાઇનીસ સ્ત્રી જિનશુ વાંચવા માટે કિન્ડલ લાવેલ તે પણ જપ્ત કરીને લોકર માં મુકવામાં આવ્યું.

કુદરત માં વસવાટ

ગોટો ટાપુ ઉપર નાની જગ્યા ઉપર પ્લેન ઉતર્યું ત્યારે આબોહવા સુંદર હતી અને બધા ખુશ હતા. ટાપુ ઉપર પંદર લોકો ની ટોળીએ આવકાર આપ્યો અને હેલિકોપ્ટર પાછું વળ્યું. આખા ટાપુ ઉપર માત્ર કમ્પની ના પંદર કાર્યકર્તાઓ અને તેર ટુરિસ્ટ મળીને 28 લોકો જ હતા. સૌ પ્રથમ જમવાનું પીરસાયું। ઝાડ ના થડ ની બેન્ચ  અને તેવાજ ટેબલ ઉપર દરિયાની ના મોજા ને માણતા બધા જમ્યા અને રસોઈ નો સ્વાદ કઈ ઔર જ હતો. સૌને પોતાના સાદા રૂમ માં આરામ માટે થોડો સમય અપાયો અને પછી બે કલાક નું લેક્ચર હતું. તેમાં બધા સલાહ સૂચનો અપાયા। દરરોજ 5 વાગે ઉઠવાની ઘંટડી વાગે ત્યારે જેની નક્કી કરેલી ફરજ હોય તેઓને ચા પાણી તૈયાર કરવાના. સાથે લાવેલ દાંત સાફ કરવા નું બ્રશ વાપરી શકાય પણ બપોર ના લેક્ચર માં કુદરતી સાધન વાપરી શકાય તે બતાવવામાં આવશે તેમ કહેવાયું. સોનાલી સોહમ ને ક્યે “એ તો આપણું દાતણ, વળી બીજું શું”. ચા પાણી પતાવીને બધાએ પોતાની ડ્યૂટી પ્રમાણે પહોંચી જવાનું.

નીચે પ્રમાણે સૂચનો અપાયા. થોડા લોકો ને ખેતી વાડી માં પંહોંચવાનું, જે માંસાહારી હોય તેમાના થોડા ને ફિશિંગ માટે જવાનું અને થોડાને રસોઈ ની જવાબદારી. રસોઈ ઉપર જેની ડ્યૂટી હોય તેણે બે પ્રકારનું પોતના દેશનું માંસાહારી અને શાકાહારી ખાવાનું બનાવવાનું.  લગભગ 10 વાગે ચા અને નાસ્તો જ્યાં ડ્યૂટી હોય ત્યાં તેઓ પહોંચાડી આપશે. હમણાં ઉનાળા નો સમય હતો એટલે એક વાગે બધા જમવા આવે પછી પાછા કામ માટે જવાનું નતું। લંચ પતાવીને થોડો આરામ કર્યા બાદ 2-3 અને 3-4 અને પછી 4:30-5:30 એમ ત્રણ કલાસ માટે હાજર થવાનું.  જેની ડીનર ડ્યૂટી હોય તે છેલો ક્લાસ છોડી ને ડીનર ની તૈયારી કરે. ક્લાસ માં વિલ્ડરનેસ્સ લિવિંગ ની બધી તાલીમ આપવામાં આવશે. ખેતી ના શિક્ષણ થી લઇ ને જાતે સાબુ બનાવવા તે પણ શીખવાડવામાં આવશે. સ્ત્રીઓને મેકઅપ લાવવાનો પ્રતિબંધ હતો પરંતુ સૌંદ્રય વધારવા માટે ની કુદરતી વસ્તુઓ દેખાડવામાં આવશે તેમજ જેને રસ હોય તેઓને ઓજાર બનાવવા નું શિક્ષણ મળશે. જયશ્રી બોલી ઉઠી શું કુદરત માં આય શેડો અને દરિયા ની હવામાં માં વાળ બરડ થઇ ગયા છે તે માટે કઈ ઉપાય છે?  શાન સર બોલ્યા જરૂર છે. આજેજ   તમને એક રસદાયક વાત કહું. આ ટાપુ ઉપર થોડા સાપ સિવાય કોઈ હિંસાકારી જાનવર નથી. પણ અહીં ઘણા બકરા છે. આ બકરાઓ આર્ગન ફ્રૂટ ના ઝાડ ઉપર રયે છે તેને તમે જોયાજ હશે. તેઓને આર્ગનના બીયા ખુબ પસંદ છે. પણ તે માત્ર તેની છાલ ખાય છે અને બી થુકી નાખે છે.  તમારી દુનિયા જેને અમે કૃતિમ દુનિયા કહીએ છીએ તેમાં આર્ગન ની મહત્વતા સોના જેટલી વધી ગઈ છે. તે આર્ગન બીયા આપણે વીણવા જઈશું. આર્ગન બીયા નું તેલ કાઢીને માથામાં નાખો તો વાળ એકદમ સુંદર બની જશે. આર્ગન નો સાબુ બનાવી વાપરતા ત્વચા માં ચમકાટ વધશે અને તેનો ખાવામાં વપરાશ કરતા ડાયાબિટીસ ની તકલીફ ઓછી થાય છે. તેમજ ટાપુની દક્ષિણ માં સુંદર પથ્થરો છે તે અમુક ધાતુ ને લીધે  નીલા, લાલ લીલા અને પીળા રંગ નો ચમકાટ કરે છે. તે પથ્થરો ને ઘસી ને તેનો પાવડર બનાવી ને તમે આઈ શેડો અને બ્લશ ની જેમ વાપરો તો સુંદર મેકઅપ બને છે અને ત્વચા માટે હાનિકારક પણ નથી.

 

 

આમ તેઓનો સમય પસાર થવા લાગ્યો. સાંજના જયારે કઈ ડ્યૂટી ન હોય ત્યારે સોહમ અને જોન ટાપુ ની લટારે નીકળતા અને કઈ નવી ટેક્નોલોજી કેમ કામ આવે તેની વાતો કરતા. જોત જોતામાં 14 દિવસ નીકળી ગયા અને પાછા ફરવાનો દિવસ આવી ગયો. દુનિયાના વિવિધ દેશ માં થી આવેલ લોકો વચ્ચે મૈત્રી અને આત્મીયતા ગાઢ બની ગઈ હતી.  તેઓએ ઇમેઇલ ની અદલબદલ કરી, વૉટ્સ એપ અને ફેસબુક દ્વારા સંપર્ક માં રહેવાના કરાર કર્યા, અને ફોટા એકબીજાને મોકલવાના વચનો આપ્યા. જવાના દિવસે બધા આગલી રાતે વ્યવસ્થિત ધોયેલા કપડાં પહેરી ને આતુરતાથી તૈયાર થઇ ગયા અને વિમાન ની રાહ જોવા લાગ્યા. પણ વિમાન આવ્યુજ નહિ. રાહ જોતા જોતા કલાકો નીકળી ગયા. શાન સર તેમના તાળા ચાવી લઇ માત્ર એક નાનું સ્ટોરેજ સ્ટ્રક્ચર હતું તે ખોલવા ગયા. તેમાં કટોકટીમાં કામ આવે તેવી બે ચાર વસ્તુઓમાં એક જૂનો સેલ ફોન હતો તે બહાર કાઢ્યો। દર બે અઠવાડિયે તેઓ સ્ટોરેજ માં જઈને સોલાર ચાર્જર દ્વારા ચાર્જ કરી આવતા. તે ફોન લઈને તેઓ તેમની કંપની ના હેડ ક્વૉર્ટર માં ફોન જોડવા લાગ્યા. કલાકોની મહેનત પછી પણ કોઈએ તેમનો ફોન ઉપાડ્યો નહિ. બધા કહેવા લાગ્યા કે બીજા કોઈને ફોન જોડો ત્યારે તેઓને ખબર પડી કે ટાપુ ઉપર એકજ લાઈફ લાઈન હતી અને કોલ કરવાની સુવિધા માત્ર હેડ ક્વોર્ટર જોડે હતી.

હતાશ થયા વગર રોજ રાત દિવસ બધા ફોન કરવાની કોશિશ કરતા પણ કોઈ જવાબ મળતો નહિ. જિનશુ ના વર શુજીને એક નવી વાત કરી. તે ક્યે આવતા પહેલા જ તેણે કોઈ નવી વાત વાંચેલી કે આવતા એક મહિના ની અંદર 70 ટકા જેટલી દુનિયા નાશ પામવાની છે. ઓસ્ટ્રેલિયા થી આવેલ રોબર્ટ તુરંત બોલ્યો, અરે શુજિન તું આવી વાત કરે છે?  ધર્મ ની આવી આગાહી માં તારા જેવો મોટો વિજ્ઞાની કેમ વિશ્વાસ રાખી શકે? શુજિન ક્યે અરે મેટ આ કોઈ ધર્મ ની આગાહી ની વાત નથી. આ વસ્તુ મેં વિજ્ઞાની આર્ટિકલ માં વાંચેલ કે અમુક મિટિઓર દુનિયા ને ભટકાવાના છે અને તેના કારણે દુનિયા માં પૂર આવશે અને મોટા ધરતીકંપ થશે અને મોટી તારાજી સર્જાવાની શક્યતા છે અને મોટા ભાગની દુનિયા નાશ પણ થઇ શકે. બીજા ઘણા મોટા મોટા વૈજ્ઞાનિકોએ આ વાત હસી કાઢેલી. પણ હવે મને એ શક્યતા લાગે છે.

ટેક્નોલોજી વગરનું જીવન

હવે તે પછીના 16 વર્ષના ગાળા માં શું બન્યું તે બધી માંડીને વાત બીજી વખત કહીશ।  પણ વાત આગળ વધારીએ તો ટૂંક માં કહેવાનું કે દસ મહિના પછી સોહમ અને સોનાલી ને ત્યાં દરિયા કિનારે સાગર નામના દીકરાનો જન્મ થયો. લગભગ તેજ સમયે શુજિન અને જિનશુ ને ત્યાં નાશુજી નામનો દીકરો જન્મ્યો. લગભગ બાર મહિના પછી ઓસ્ટ્રેલિયન રોબર્ટ અને બ્રાઝીલ થી એકલી આવેલ શાના ને ત્યાં દીકરી નો જન્મ થયો અને તેમ જેનરેશન આગળ ચાલ્યું. તેમને વિલ્ડરનેસ માં રહેવાની રહેણી કેહણી ઉપરાંત વડીલો અંગ્રેજી, ઇતિહાસ, ભૂગોળ, વિજ્ઞાન અને ગણિત ના કલાસ માં ભણાવવા લાગ્યા.  જોન એક વખત ફિશિંગ માટે ગયેલો અને લપસીને પાણી માં પડ્યો અને મોટા દરિયાઈ મોજામાં તણાય ગયો. બીજા બે જણાએ હોડી બનાવી આગળ દુનિયા નો સંપર્ક કરવા નીકળ્યા અને મોટા દરિયાઈ મોજાને કારણે તણાય ગયા અને પછી કોઈએ જવાની વાત વધુ વિચારી નહિ.  

શાન સર ના સ્ટોરેજ માં થી થોડા ઓજારો મળ્યા અને કુદરતી રીતે કપડાં અને બીજી જરૂરી વસ્તુઓ બનાવતા શીખ્યા. જરૂરિયાતની વસ્તુઓ બનાવવાની કળા ખીલી કે પછી જરૂરિયાતો ઓછી થઇ ગઈ પણ જિંદગી આગળ ચાલવા લાગી. માણસ ની આ ખાસિયત છે કે ગમે ત્યાં ગમે તે સંજોગો ને અનુસરીને રહેતા શીખી જાય છે.  પણ જે સમય ચાલ્યો ગયો હોય અથવા જે વસ્તુઓ ન હાસિલ કરી શકે તેને યાદ કરીને નિસાસા પણ નાખ્યા કરે છે. ટેક્નોલોજી બગડી જાય તો બે દિવસ તેને યાદ કરી કરીને રડે છે ને ટેક્નોલોજી હાસિલ થાય ત્યારે ટેક્નોલોજીને બદનામ કરે છે.

જયારે સાગર અને નાશુજી 14 વર્ષના થયા ત્યારે તેમને હોડી બનાવી આગળ દુનિયા જોવાની ઈચ્છા થઇ. તેમણે વડીલોને વાત કરી. પહેલા તો વડીલો એ ચોખ્ખી ના કહી. પણ સાગર નાશુજી અને તેમના થી બે મહિના નાની એમિલી તથા છ મહિના નાની ઇમારા એ મળીને જીદ પકડી. આખરે વડીલોએ મળીને નિર્ણય લીધો કે ચારે છોકરાઓને 10 મહિના ખુબ તાલીમ આપી ને તૈયાર કરવામાં આવશે। દરિયાના મીઠાવાળા પાણી માંથી પીવાનું પાણી કેમ બનાવવું તેનાથી લઈને નાના મોટા ઈલાજ કેમ કરવાના વગેરે ની બધીજ તાલીમ છોકરાઓને મળવા લાગી. અને તે દરમ્યાન બધા મળીને મોટી હોડી બનાવવા લાગ્યા. પહેલા નિર્ણય એવો લેવાયેલો કે રોબર્ટ પણ સાથે જ જવાનો હતો. પરંતુ રોબર્ટ ને થોડી માંદગી આવી અને હોડી માં સંકડાશ વધી જાય નહિ તેથી આખરે ખુબ ઉપદેશ ભલામણ પછી ચારે છોકરાઓ નીકળ્યા.. તેઓને કહેવામાં આવેલ કે કંપાસ પ્રમાણે નજીકનો મોટો ટાપુ  જેજુ છે અને  બીજો ટાપુ  જિનડો છે તે ચાર દિવસ ના અંતરે હોવો જોઈએ. તેઓને મહિના માટેનું ખાવાનું આપેલ પણ કહેવામાં આવેલ કે જો છ દિવસ ની અંદર કોઈ ટાપુ નજરે ન પડે તો પાછા ફરવાનું.

બરાબર સંભાળ રાખવાના વચન સાથે ચારે છોકરાઓ નીકળ્યા. બહુજ શાંતિ થી અને ડહાપણ થી ધીમી ગતિએ જતા લગભગ છઠે દિવસે તેઓને ધરતી દેખાવા લાગી. તેઓ ખુશ થઇ ગયા. જયારે પહોંચ્યા ત્યારે આખી નવીજ પ્રકૃતિ ની દુનિયા જોઈને તાજ્જુબ થઇ ગયા. લોકો પણ તેમને અને તેમના ઢબ વગરના કપડાં વગેરે જોઈને આશ્ચર્ય પામી ગયા. તેઓને તુરંત ત્યાંના મેયર અને પોલીસ મળવા આવ્યા અને તેમને સ્ટેશને લઇ આવ્યા. મેયર એડી અને પોલીસ કમિશનર લીપેન જોડે તેઓની નીચે મુજબ વાત ચાલી.

મેયર એડી: તમે દરિયામાં મુસાફરી કરીને કઈ જગાએથી આવો છો?

એમિલી: અમે ગોટો નામના ટાપુ એથી આવીએ છીએ.

સાગરે માંડીને વાત કરીકે આશરે સોળેક વર્ષ પહેલા તેમના બધાના વડીલો એક્સોટિક વેકેશન માં જવા નીકળેલા અને તેમને પાછા લાવવા માટે પહેલે થી ઠરાવ્યા પ્રમાણે કંપની નું વિમાન આવ્યુજ નહિ. ત્યારથી તેઓ ટાપુ ઉપર ફસાઈ ગયા છે.

મેયર એડી: તમને તો કેમ ખબર હોય પણ એ અરસામાં ખુબ મોટી તારાજી થયેલી.

નાશુજી: અમે તેવું કૈક સાંભળ્યું છે.

મેયર એડી: તમે સાંભળ્યું જ ન હોય. કોઈને ખબર નતી કે આવું કઈ થશે. અમેરિકા માં ટ્રમ્પ નામનો પ્રેસિડેન્ટ હતો તેને નોર્થ કોરિયા ના કિમ જૂન સાથે પર્સનલ બોલાબોલી ટ્વીટર ઉપર થતા કિમ જૂન ને ગુસ્સો આવ્યો અને તે તો પાગલ માણસ હતો.

સાગર: તેના વિષે અમને થોડી વાત કહેવામાં આવેલ.

લીપેન: કિમ જૂને અમેરિકા માં લોસ એન્જલ્સ તરફ મિસાઈલ મોકલી. ટ્રમ્પ ક્યે આવું અમેરિકા સહન નહીંજ કરે. તેણે ન્યુક્લિઅર કોડ દબાવીને નોર્થ કોરિયા માં અટૉમ બૉમ્બ નાખ્યો. નોર્થ કોરિયા તો નાનો ટાપુ હતો અને તે સાઉથ કોરિયા સાથે જોડાયેલ છે. આખો નોર્થ કોરિયા તુરંતજ નાશ પામ્યો અને સાથે સાથે અડધું સાઉથ કોરિયા પણ નાશ પામ્યું. બૉમ્બ ને લીધે દરિયા માં સુનામી જેવી ભરતી આવી અને છેક જાપાન સુધી પાણી ફરી વળ્યું અને કેટલાય ગામ ડૂબી ગયા. તે પછી ટ્રમ્પ ની તો રશિયા સાથે ની વાતો બહાર પડી અને તેને ઇમ્પીચ કરવામાં આવ્યો અને કમલા કરીને મહિલા પ્રેસિડેન્ટ આવી. તે પછી અમેરિકા એ ખુબ મદદ મોકલી અને બધા લોકો નો ગામે ગામે વર્ષો સુધી સંપર્ક સાધવાની કોશિશ બધા કરતા રહ્યા.

એડી: પરંતુ ગોટો ટાપુ ઉપર તો કોઈ માણસો રહેતા હોય તેવી નોંધ ક્યાંય હતીજ નહિ.

દુનિયા માં ટેક્નોલોજી ની પ્રગતિ

સાગર: મારા પપ્પા તો ગુગલ કરીને એક મોટી કૅમ્પની માં કામ કરતા હતા અને તેમના બોસ ને કહીને નીકળેલા.

એડી: ખબર નહિ કેમ તે પ્રમાણે સમાચાર નહિ મળેલ. અને લગભગ બાર વર્ષ પહેલા ગુગલ કંપની બંધ થઇ ગઈ.

સાગર: એવું બને જ નહિ. મારા પપ્પા અમને કહેતા કે ગુગલ દ્વારા બધુજ શોધી શકાય છે.

તેવી બીજી કોઈ કંપની છે જ નહિ.

લીપેન: હવે તો એક બીજી ટેક્નોલોજી કંપની આવી ગઈ છે. તેની સર્વિસ લ્યો ત્યારે તેની ચિપ તમારી આંગળી માં ચામડી નીચે બેસાડી આપે એટલે તમે કોઈ પણ ગેજેટ વગર ગમે ત્યાં ગમે ત્યારે કોઈ પણ વસ્તુ શોધી શકો છો.

ઇમારા ને ટેક્નોલોજી ની વાતોમાં ખુબજ રસ પડતો। એ તુરંત બોલી: એ કેવી રીતે? તમે બતાવશો?

લીપેન: જરૂર. જુઓ હું હવામાં લખું છું કે કોરિયા ના આજુબાજુના ટાપુઓ બતાવો.

લીપેન સામે હવા માં કૈક લખવા લાગ્યા. અને બીજીજ મૅનિટે હવા માં કોરિયા ના ટાપુઓ નજર સામે તરવા લાગ્યા.

તેમણે ગોટો માટે માહિતી માંગી તો ગોટો નો એરિયા, ત્યાંનું હવામાન વગેરે માહિતી આવવા લાગી.

લીપેન: આ નવી કંપની નું નામ છે AirMagic (એરમેજિક)। હવે ફેસબુક કરીને કંપની હતી તે પણ ગઈ અને તેને બદલે બીજી કંપની છે તેની ચિપ વચલી આંગળી માં બેસાડાય છે.

ઇમારા: અમે સાંભળેલ છે કે બધા પાસે ફોન પણ હોય છે અને તુરંત એક બીજાનો સંપર્ક કરી શકાય છે.

એડી: હવે તેવા જુના ફોન ગયા.

ઇમારા: શું ત્રીજી આંગળી માં ફોન ની  ચિપ બેસાડવાની?

લીપેન: આંગળીમાં જ બધું થોડું હોય? તો જેને આંગળી ન હોય તેનું શું થાય? ફોન માટે ની ચિપ તો કાન પાસે બેસાડાય છે. ફોન મળે નહિ, ખોવાય જાય, તમારા કોન્ટેક્ટ અને બધી માહિતી કોકના હાથ માં જાય તેવું સેક્યુરીટી રિસ્ક પણ ખરું. તેને બદલે આ ચિપ કાન બેસાડેલી હોય એટલે તમે બોલો “કોલકારો, Mrs. લીપેન જોડે ફોન જોડ એટલે ફોન લાગે અને તમને કાન માં સંભળાય”. તે કંપની નું નામ છે KolKaro (કોલકરો).

ઇમારા: એ વળી કેવું નામ?

એડી: હવે દુનિયા ગ્લોબલ થઇ ગઈ છે. અને આ નામ ભારત માં એક ભાષા ગુજરાતી બોલાય છે તેમાંથી લેવાયું છે. અમેરિકા માં વસતા ગુજરાતીઓ એ એટલું મોટું દળદાર પુસ્તક બનાવ્યું કે તેની નોંધ ગિનિસ બુક માં કરવામાં આવી. તેથી ગુજરાતી ભાષા માં થી નવી ફોન કંપની નું નામ તેના ઇન્વેન્ટરે કોલકારો રાખું છે.

સાગર: મારા મમ્મી અને પપ્પા પણ મૂળ ગુજરાતના વાતની છે અને તેઓએ મને થોડું થોડું ગુજરાતી પણ શીખવ્યું છે.

એડી: મેં એવું સાંભળેલ કે એકવાર કોઈ ગુજરાતી વિવેચકે જોડણી વગર ગુજરાતીઓ લખે છે તેની ખુબ ટીકા કરેલી. પરંતુ આ ગુજરાતીઓ તો દુનિયા માં મોટી ટેક્નોલોજી ની શોધ કરી ને નામ કમાઈ ચુક્યા છે. લખવાની તો તેમની સાઈડ ની હોબી છે અને તોયે ધીમે ધીમે લખવામાં પાવરધા થઇ ચુક્યા છે. આ મોટા પ્રૌદ્યોગવિજ્ઞાનીઓ દુનિયા માં જેટલી પ્રગતિ કરી રહ્યા છે તેનાથી પા ભાગનું પણ પેલા વિવેચક કરી બતાવે તો આપણે માનીએ.

લીપેન: ગુજરાતીઓ ના સાહિત્ય અને સંગીત ના શોખ ને કારણે અને ગિનિસ બુક ની નોંધ પછી, આખી દુનિયા માં લોકો ગુજરાતીઓને ઓળખતા થયા. અને પાછું કહેવાય છે કે ગુજરાતીઓ જેટલા લખવામાં પાવરધા તેટલાજ છે તેટલાજ ખાવાના પણ શોખીન હોય છે. તેથીજ હમણાં કોઈ ગુજરાતીએ બનાવેલ નવી કમ્પની ખુલી છે તેનું નામ છે JalsaKaro (જલસાકરો). તેની સર્વિસ રાખો તો તેઓ રસોડામાં થ્રિ ડી મશીન મૂકી જાય અને પછી તમે તેમાં રેસીપી પ્રમાણે ઇન્ગ્રીડિઅન્ટ નાખો એટલે તૈયાર રસોઈ બહાર આવે.

એમિલી: આ નવી ટેક્નોલોજીની વાત તો ખુબજ રસદાયક છે પણ હવે અમારા વડીલોનો સંપર્ક જલ્દી કરીએઅને એ પહેલા મારી એક દરખાસ્ત છે. તમે જે કંપની કહી તે ફેસબુક ની જગાએ આવેલ છે તેમાં જોઈ શકાય કે મારી માસી ની કઈ ખબર મળે તો?

ટેક્નોલોજી સમય સકર કે લાઈફ સેવર

લીપેન: ચાલો જોઈએ. અને તે કંપની નું નામ છે સમયસકર। હા એ પણ કોઈ ગુજરાતીએજ બનાવેલ છે અને એનો અર્થ છે સમય નો વિનાશ કરે તે. લોકો ફેસબુક ઉપર રોજ કલાકો ના કલાકો  વેડફી નાખતા. એટલે તેવીજ નવી કમ્પની એ પોતાનું નામ સમયસકર રાખ્યું છે.

સાગર: એટલે કે ટેક્નોલોજી હોય તોયે મોટી સમસ્યા અને ન હોય તોયે મોટી સમસ્યા.

લીપેન: બેટા, એનો અર્થ એવો કે ટેક્નોલોજી ભલે ગમે તે આવે અને ગમે તેટલી પ્રગતિ થાય પણ ટેક્નોલોજીને ક્યાં અને કેટલું મહત્વ આપવું અને ક્યારે માણસાઈ સાચવવાની અને આપણા વ્હાલાઓને મહત્વ આપીને  ટેક્નોલોજી બંધ કરવાની તેનો દોર તો આપણેજ સાંભળવો પડે.  બાકી પ્રગતિને કોઈ રોકી પણ ન શકે અને પ્રગતિ ની જરૂર પણ છે. ફોન લોકર માં મૂકીને 15 દિવસ તમે વેકેશન માણો તેનું પરિણામ આપણે જોઈ લીધું અને તે છતાં પણ વેકેશન પૂરું થાય પછી જિંદગી એની એજ તો તે પણ નકામું.

ટેક્નોલોજી ના ચક્કર ફસાયેલી જ જિંદગી હોય તો તે 15 દિવસ ના વૅકેશનનો  શો અર્થ?  ટેક્નોલોજી બંધ કરીને 15 દિવસ વેકેશન ઉપર જવાની બદલે લોકોએ તે પાઠ ટેક્નોલોજી ભર્યા જીવન માં વણવાનો છે તેથી ટેક્નોલોજી ના ગુલામ થઇ ને રહેવાની બદલે ટેક્નોલોજી ના બોસ થઈને માણસ રહી શકે.

સાગર: તો અંકલ તમે અમને હોડી તૈયાર કરવામાં મદદ કરશો? અમારે તુરંત અમારા વડીલો નો સંપર્ક કરવા માટે પાછા નીકળવાની તૈયારી કરવી પડશે.

લીપેન: મેં તે માટે મેસેજ મોકલી દીધો છે અને ત્રણ હેલિકોપ્ટર તૈયાર છે. ટેક્નોલોજી ને સમયસકર તો ઘણા ગણે છે, પણ આજે આપણા વહાલા જનો સાથે અંતર ઓછું કરવામાં આધુનિક ટેક્નોલોજી નો ફાળો છે તે પણ તમને જોવા મળશે. આ નવા હેલિકોપ્ટર હવા ની ગતિએ ઉડે છે અને કોઈપણ મોટી મુસીબત માં પડ્યા વગર  તમે છ મિનિટ માં તમારા વડીલો સાથે હશો અને તુરંત બધાને અહીં લાવવાની અમે તૈયારી કરેલ છે.